Patron

Wojciech Korfanty urodził się w 1873 roku w Sadzawce (obecnie Siemianowice), w rodzinie górniczej. We wrześniu 1879 r. rozpoczął naukę w szkole ludowej w Siemianowicach, kontynuując ją w katowickim gimnazjum. 15 sierpnia 1895 roku został relegowany z klasy maturalnej, m.in. za utworzenie siedmioosobowego kółka narodowego. Szkołę średnią ukończył jako ekstern. Jeszcze w 1895 zapisał się na politechnikę w Charlottenburgu. Tam zetknął się z działalnością Ligi Narodowej i Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Uczęszczał na zebrania Towarzystwa Socjalistów Polskich w Berlinie i PPS (zaboru pruskiego). Podczas wakacji przebywał na Górnym Śląsku pracując dorywczo w kopalni. W 1896 roku przeniósł się na Uniwersytet Wrocławski (na kierunku prawo i ekonomia). Wstąpił do Towarzystwa Akademików Górnoślązaków. Przyjęty w poczet członków „Zet” w 1898 roku, znalazł się niebawem w kierownictwie związku. 1 stycznia 1901, przemawiając na wiecu polskich towarzystw w Bytomiu, wypowiedział walkę Centrum (niemieckiej, burżuazyjno-klerykalnej, partii katolicyzmu politycznego), którą zdecydował się prowadzić przez najbliższe lata. W 1901 został przyjęty do Ligi Narodowej i rozpoczął pracę w „Dzienniku Berlińskim”. Wzmógł swoją działalność publicystyczną, którą zaczął jeszcze w ok. 1898 roku, gdy jako wychowawca Jundziłła podróżował po Rosji, Austrii, Francji i Holandii. W 1901 opuścił Wrocław, aby kontynuować studia na berlińskim uniwersytecie. Ukończył je w sierpniu tegoż roku. Z tego okresu pochodzą trzy broszury autorstwa Korfantego, mianowicie „Baczność”, „Chleb drożeje”, oraz „Precz z Centrum”. Demaskowały one stosunki społeczno-polityczne na Górnym Śląsku i stanowiły one wykładnię jego ówczesnej myśli politycznej, charakteryzującej się radykalizmem, zarówno narodowym, jak i społecznym. W drugiej połowie 1901 roku nawiązał kontakt z redakcją poznańskiej „Pracy”. Coraz częściej myślał jednak o założeniu własnej gazety na miarę swoich ambicji i potrzeb społecznych. 15 grudnia 1901 wydał wraz z Janem Jakubem Kowalczykiem (pseud. Janko Krzyżowski) pierwszy numer „Górnoślązaka”. Pisane, jak mówił Aleksander Kwiatek, z odwagą i pasją artykuły, posłużyły władzom niemieckim za pretekst do wytoczenia bohaterowi tej biografii procesu sądowego. W styczniu 1902 roku osadzono go na okres czterech miesięcy w więzieniu we Wronkach. Po uwolnieniu Korfanty stał się prawdziwym „tytanem” walki politycznej. W listopadzie 1902 przyczynia się do założenia Polskiego Towarzystwa Wyborczego na Śląsku. Z ramienia organizacji znalazł się 8 lutego 1903 wśród kandydatów na posłów do Reichstagu w okręgu katowicko- zabrskiego. Akcję wyborczą prowadził pod hasłem walki z Centrum oraz poprawy warunków socjalnych proletariatu. Wybory zasadnicze odbyły się w czerwcu 1903, i nie przyniosły rozstrzygnięcia. Walka o mandat zakończyła się zwycięsko dopiero podczas wyborów ścisłych (25 VI 1903). 12 stycznia 1904 wszedł do pruskiego Lantagu (sejmiku regionalnego) z okręgu średzko – wrzesińsko – śremskiego. Wtedy też został przyjęty do Koła Polskiego. W czasie działalności parlamentarnej stopniowo rezygnował z głoszonego w trakcie kampanii wyborczej programu społecznego. W maju 1905 roku został właścicielem oraz redaktorem prowadzącym pisma „Polak”, a ponadto od października 1907 zaczął wydawać „Kurier Śląski”. Od 1905 do 1907 dwukrotnie obronił mandat do Reichstagu (parlament Rzeszy). 24 maja 1905 zgromadził 24 tysiące głosów wobec 9 tysiącom uzyskanych przez kontrkandydata – centrowca, a w styczniu 1907 roku aż 27 tysięcy głosów. W 1908 zerwał stosunki z Ligą Narodową, a 7 listopada 1910 roku zdecydował się nawet na zawarcie ugody z Adamem Napieralskim (działacz narodowy, do 1918 zwolennik współpracy z Centrum. W konsekwencji przystąpił do obozu katolickiego. Pozbył się akcji „Polaka”, a 15 stycznia 1911 założył wraz z nowym kontrahentem Stronnictwo Polskie na Śląsku. W obliczu zbliżających się wyborów do Reichstagu, w październiku 1911 roku, zgłosił swoją kandydaturę, z której zrezygnował, dnia 24 listopada 1911 r., wskutek ataków ze strony endecji i PPS (zarzucano mu zdradę sprawy narodowej). W październiku 1912 przyjął z rąk A. Napieralskiego kierownictwo Wschodniej Agencji Telegraficznej w Berlinie. Spowodowało to jednak spadek jego popularności, dlatego w 1913 roku zrezygnował z powierzonej mu funkcji, a 1 listopada tego samego roku wycofał swoje udziały z wydawnictwa „Katolika”. W Berlinie założył własne Polskie Biuro Korespondencyjne. Na początku I wojny światowej, licząc się z szybkim nadejściem klęski Rosyjskiej, opowiadał się za współpracą z rządem niemieckim, w zamian za zniesienie ustawodawstwa antypolskiego, lecz w 1914 już odszedł od tej koncepcji. 19 stycznia 1917 domagał się na forum Landtagu poszanowania praw ludności polskiej do swobody kulturalnej. 6 czerwca 1918 wszedł do Reichstagu, wygrywając zdecydowaną przewagą głosów (63 %) wybory uzupełniające w okręgu toszecko – gliwicko – lublinieckim. W mowie poselskiej (25 X 1918) zwrócił uwagę na konieczność powrotu etnicznie polskich ziem zaboru pruskiego do odradzającej się Polski. Rozpoczynał się nowy etap w jego życiu politycznym. 14 listopad 1918 został członkiem Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu, obejmując najbardziej odpowiedzialny, resort spraw wojskowych i politycznych. Należał do jednych z najaktywniejszych osób podczas obrad Sejmu Dzielnicowego. Początkowo nie miał jasnego poglądu na sposób przywrócenia ziem zaboru pruskiego Polsce. Nie wierzył w możliwość ich wywalczenia drogą powstania narodowowyzwoleńczego i zajmował stanowisko „wyczekujące”. W pewnym momencie chciał nawet wykorzystać do tego celu armię generała Józefa Hallera, ale plan ten nie doszedł do skutku z powodu przeciągającego się terminu powrotu z Francji jego „błękitnej armii”. W grudniu 1918 i lutym 1919 prowadził rokowania ze stroną niemiecką, zakończone sporym sukcesem politycznym – rozejmem w Trewirze. W tym czasie został posłem do Sejmu Ustawodawczego Rzeczpospolitej Polskiej, a 6 marca 1919 przewodniczącym klubu związku Ludowo – Narodowego, gdzie poprzez swoich wysłanników rozbudowywał sieć polskich rad ludowych. Przez cały ten okres wiele uwagi poświęcał kwestii górnośląskiej. Szczególnie podkreślam że w Państwowej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, widział siłę zdolną jedynie do obrony wieców narodowych, nie doceniał zaś jej możliwości militarnych. W kwietniu i czerwcu 1919 udaremnił wybuch powstania zbrojnego na Górnym Śląsku. 20 lutego 1920 został oficjalnie desygnowany przez rząd RP na stanowisko polskiego komisarza plebiscytowego w Bytomiu, co spowodowało iż w krótkim okresie czasu potrafił zjednać sprawie polskiej wszystkie liczące się siły narodowe w tym miejscu, mianowicie PPS, NPR, ZZP, CZZP, oraz grupę księdza Pawła Pośpiecha. Przyczynił się do założenia Chrześcijańskiego Związku Ludowego i Oberschlesische Volkspartei (Górnośląska Partia Ludowa). Oznaczało to przechodzenie Korfantego na pozycje chadeckie. Wraz z Józefem Buzkiem opracował projekt autonomii Śląskiej, który został zatwierdzony przez Sejm RP w postaci statutu organicznego województwa śląskiego, dnia 15 VIIZ 1920 roku. 22 marca 1921 Wojciech Korfanty, w specjalnej odezwie określił granice polskich roszczeń terytorialnych na Górnym Śląsku (tzw. Linia Korfantego). 30 kwietnia 1921 sprzeciwia się woli rządu, i podejmuje decyzje o rozpoczęciu III powstania śląskiego, mającego na celu wymuszenie, poprzez demonstrację zbrojną, korzystnego dla Polski podziału Śląska, a 1 maja 1921 ogłosił strajk generalny na całym Górnośląskim obszarze. Dwa dni później, to jest 3.V.1921 ogłosił się, dyktatorem, wydając „Manifest do Ludu Górnośląskiego”, w którym określił charakter walki. Od 5 do 10 maja opowiadał się za stopniowym ograniczaniem i zaprzestaniem strajku generalnego i działań zbrojnych. W 1922 dwukrotnie kandydował na stanowisko Rady Ministrów, lecz pomimo poparcia ze stron Narodowej Demokracji jak i Chrześcijańskiej Demokracji, musiał ustąpić wobec sprzeciwu Naczelnika Państwa – Józefa Piłsudzkiego. 27 październik 1923 wszedł w skład gabinetu Wincentego Witosa jako wicepremier i członek Komitetu Politycznego Rady Ministrów. Po upadku rządu rozwinął szerszą działalność, szczególnie w ówczesnym województwie śląskim, tzn., będąc posłem do Sejmu Śląskiego (1922-1935) założył w Katowicach redakcję gazety „Polonia”, której pierwszy numer ukazał się 2 września 1929, a następnie przejął od Ignacego Jana Paderewskiego akcje „Rzeczypospolitej”, co spowodowało że w ciągu najbliższych lat stworzył koncern prasowy, drukujący kilka dzienników. Został udziałowcem i członkiem rad kierowniczych w korporacjach przemysłowych na Śląsku. Podczas przewrotu w 1926 r. próbował zorganizować opór, zakładając 15 maja Centralny Narodowy Komitet Wykonawczy w Województwie Śląskim. Od 1926 roku jeden z pierwszych (pod względem uporu) wrogów sanacji, co dawało w efekcie atak ze strony rządu i czynników prorządowych, i postawienie przed Sądem Marszałkowskim, dnia 19 września 1927 (sprawa trwała do 28 XI 1927), a w konsekwencji aresztowanie (26 IX 1930) i osadzenie w Brześciu (od 23 XI do 20 XII 1930). Wysuwanie się na czoło opozycji antysanacyjnej, oraz przewodniczenie Zarządowi Głównemu Chrześcijańskiej Demokracji, spowodowało konieczność wyemigrowania do Czechosłowacji. Oczywiście nadal utrzymywał ścisłe kontakty z krajem, czego dowodem był wybór jego osoby na prezesa Stronnictwa Pracy w Katowicach. W czasie emigracji działał na rzecz jedności sił opozycyjnych w Polsce, ze skutkiem utworzenia tzw. Frontu Morges. 27 kwietnia 1939 powrócił do kraju, gdzie w dwa dni później został aresztowany i ostatecznie zwolniony 20 lipca 1939.Zmarł 17 sierpnia 1939. Manifestacyjny pogrzeb odbył się w Katowicach 20 sierpnia 1939. Jego zwłoki spoczywają na cmentarzu w Katowicach przy ulicy Francuskiej.